Pijn:
Om te beginnen is het belangrijk te beseffen dat boosheid en verdriet altijd dicht bij elkaar liggen. Ze zijn allemaal emoties in reactie op een pijn.
Pijn om een verlies, pijn omdat je niet gehoord of gezien bent, of pijn omdat je angstig bent geweest. Pijn omdat je voelt dat je geleefd wordt, dat je geen keuze hebt. Pijn omdat je dingen moet doen die je niet wilt. Die pijn is universeel. Wij hebben het allemaal in ons leven. Heel begrijpelijk dat op die pijn een emotionele reactie komt.
Reactie op pijn:
Wat minder universeel lijkt te zijn, is de welke reactie er komt op pijn. En waar ligt dat dan aan? Ook is er verschil in de sterkte van die emotie. Waar bij de een de stoppen al helemaal doorslaan wanneer de auto voor hem niet snel genoeg optrekt zie je bij de ander dat die onder alle omstandigheden schijnbaar rustig reageert. Zelfs al hij in diepe rouw is.
Wat mij in ieder geval opvalt is dat de heftigheid van de emotie sterk afhangt van de gemoedstoestand die iemand heeft voordat de gebeurtenis die verdriet of angst oproept plaats heeft.. Stress speelt namelijk een hele grote rol bij de heftigheid van onze emoties. Was jij voor de gebeurtenis heel relaxed, en in een positieve state of mind, dan wordt je niet snel boos. Overkomt je dan iets pijnlijks dan is de emotie waarschijnlijk verdriet en helpt het om die toe te laten en te uiten. Het verbaast mij altijd hoe zeer wij op uitvaarten allemaal vinden dat wij “flink” moeten zijn. Dat hoeft helemaal niet. Ik zie in andere culturen, en dat begint al in Italië, daar stromen de tranen en schreeuwen mensen soms hun verdriet uit. En dat is alleen maar gezond.
Pijn in Zuid Europa
En om bij de zuidelijke buren te blijven. Heb je wel eens gezien hoe vaak in Zuid-Europa er verhitte discussies lijken te zijn tussen vrienden, in winkels tussen lovers. Je kunt niet op een terras zitten daar zonder dat je die stemverheffing ergens op hoort laaien. En vervolgens zien wij dan aan dat hetzelfde tafeltje de maaltijd met veel gelach en vrolijkheid weer voortgezet worden. Dat is daar heel normaal.
Hier in Nederland hebben wij een andere relatie met emotie. Je mag het liever niet uiten. Je moet “beleefd” blijven. Liefst doen alsof je helemaal geen emotie hebt en discussies uit de weg gaan. Uitspraken als: : “Laat je niet kennen”……en niet op reageren zijn niet van de lucht. We hechten er meer aan dat wij met de hele familie stilletjes op zondag aan de koffie zitten, in een eng gespannen sfeer, als dat wij met elkaar in gesprek staan over waar nu het probleem ligt en wat de oplossing is. Maar …we blijven wel bij elkaar zitten heh….Familie is familie. Vrienden zijn vrienden. Tsja, of dat nu de manier is….
Ongehoorde pijn:
Pijn die niet gehoord wordt, die niet geuit wordt, gaat etteren. Etteren aan je lijf en aan je beoordelingsvermogen. Als hij er niet uit gaat, dan loopt de spanning op. Je basisstressniveau wordt hoger en hoger….tot je een soort van vulkaan bent die op uitbarsten staat.
Een jankbui…..onbedaarlijke jankbuien. Of boosheid, maar dan ook meteen disproportionele woede. Je zoekt een zondebok voor je pijn. Een schuldige. Iemand die jij verantwoordelijk kan maken voor jouw pijn zodat je dat zelf niet meer bent. Op Social Media doen wij dat heel vaak. En Mea Culpa hoor!! Het is heel verleidelijk om op die manier je emoties te uiten, zonder dat je direct een relatie in gevaar brengt. En velen doen dat nog anoniem ook. (Daar hoor ik niet bij trouwens…)
Boos:
Iemand of iets die jou onrecht heeft aangedaan. Dus ga jij vechten. En terwijl je denkt dat je vecht tegen jouw vijand, vecht je eigenlijk tegen je eigen pijn of onvrede.En natuurlijk komt er dan een “actie-reactie” gebeuren.en krijg je boze reacties terug. Wat jou nog stelliger maakt in het feit dat jou ondrecht wordt aangedaan, waardoor bevestigd wordt dat je boosheid terecht is. Maar kan die persoon waar jij nu boos op bent wel wat aan jou pijn doen? Om te beginnen: En al is dat wel zo, wist hij dat hij je pijn had gedaan. Had je dat uitgesprolken?
Verdriet
En je pijn in verdriet uiten dat lijkt een dingetje te zijn in Nederland. Omstanders voelen zich daar niet gemakkelijk bij. Voor je het weet zegt men dat je een Burn Out hebt, niet stevig in je schoenen staat, emotioneel instabiel bent of nog erger: Psychisch erg kwetsbaar. Ze sturen je naar huis, of op vakantie.
Veilig Verdrietig.
Hoewel we zeker niet alle gevallen van boosheid over een kam kunnen scheren, is het wel zo dat verdriet dat niet gezien of gehoord wordt uiteindelijk kan omslaan in boosheid. Dat betekent, dat het helpend zou zijn om elkaar zo snel mogelijk na het ontstaan van de pijn de gelegenheid te geven om veilig verdrietig te zijn. En dat begint weer bij durven uit te komen voor je pijn. Alleen dan kunnen wij boosheid die ontstaat uit verdriet voorkomen.
Hoe implementeer je dat in je leven?
Het begint bij het Veilig Verdrietig model te bespreken in jouw vriendenkring, in je team, of in je familie en op scholen.. Je kunt dit niet forceren, maar je kunt het wel bespreken. Als er een gelegenheid zich voordoet, dan kun je verwijzen naar dat model. En zeggen dat je het best spannend vindt, maar dat je het een kans wilt geven anders te doen.
Onrecht.
Zoals ik al eerder zij, pijn is universeel. En het gebeurt helaas dat mensen elkaar pijn doen. Een beetje pijn, verschrikkelijk pijn. Het komt allemaal voor. Het meeste gebeurt onbewust, of vanuit hun eigen pijn. En soms ook gewoon vanuit een slechte bedoeling. Dan mag je toch terecht boos zijn! Ja dat mag. Zoals we al hadden geconcludeerd is boosheid vaak pijn die niet is uitgesproken, dus spreek het uit. Wil je dat nog enigzins constructief doen doe het dan alsjeblieft wel vanuit jezelf. Benoem wat er is gebeurd en waarom dat pijn deed. Het helpt als je dat rechtstreeks kunt uitspreken tegen de persoon die het betreft. Het helpt echter niet om de pijn te uiten tegenover anderen. En ook niet op Social Media, omdat jouw pijn ergens door getriggerd wordt. Degene die het betreft, kan hoogstwaarschijnlijk niets doen aan die pijn, en jij voedt jouw eigen boosheid alleen maar en schiet er niets mee op. Geloof mij, ik heb het geprobeerd.
Accepteren en verder leven:
Veel mensen vinden het “te makkelijk” als hen op een gegeven moment wordt verteld dat het tijd is om verder te gaan. In de groep “Als je kind jou niet meer wil zien” lees ik dat ook veel. En ik snap het ook. Je denkt altijd dat je er nooit overheen komt als jij jouw kind niet meer ziet. En ook bij het verlies van een dierbare lijkt het niet te doen. Toch kan het, zo heeft de geschiedenis laten zien. Ook al gaat het gemis en de pijn niet weg, er is altijd een keus. Je kunt niet eeuwig verwachten dat mensen naar jouw verdriet luisteren of rekening met jouw verdriet houden. Maar deze zin kun je maar beter wel in je oren knopen:
Je hebt geen invloed op wat je overkomt, maar je bent wel altijd zelf verantwoordelijk over hoe je met jouw pijn omgaat! Daarin heb je altijd zelf de keuze!
Blijven hangen of bewegen
Als er iets is dat veerkrachtige mensen onderscheid van van anderen, dan is het dat zij de moed hebben in een voorwaartse beweging te komen na hun periode van rouw. Zij weten dat de pijn er hoe dan ook is. Er in blijven hangen is passief, schuldigen blijven zoeken of proberen de pijn weg te halen door in de beschuldigende modus te blijven, is zelfs achteruit gaan. Iedere keer ga je dan namelijk een stap terug in je verleden. Let wel, daarmee zeg ik niet dat je jouw recht niet mag halen. Alleen, dat “recht halen” kan maar beter niet het enige zijn waar je in jouw leven mee bezig bent. Doe ook een stap vooruit. Pak weer iets op, het maakt niet uit wat als het maar niet destructief is voor jezelf of anderen. Een gezonde bezigheid. Ik zeg altijd: Kom in letterlijk in beweging. En dan bedoel ik ga lopen, ga wandelen. Bij voorkeur in de natuur. Dan ga je op den duur echt weer ideeën krijgen. Lopen in de natuur heelt. En het is gratis.
Veerkracht en rollen
Veerkrachtige mensen kiezen om één andere rol op te pakken. Ze willen geen slachtoffer meer zijn, zelfs al zijn ze dat officieel wel. Ze willen hun leven in dienst stellen van dat wat ze ooit is overkomen. . Soms zetten de hun pijn in om anderen te helpen. Ze maken als het ware van hun levenswond hun missie. Maar dat hoeft niet. Soms ben je misschien je rol verloren, bijvoorbeeld die van ouder. Of die van echtgeno(o)t(e), die van kind, of die van employee. Probeer dan eens om te kijken of je een van de andere rollen in je leven meer aandacht kan geven. Je bent nooit alleen maar in één rol. Je bent misschien vriend, of buurman, of burger in een stad. Vanuit het verdriet gaan we vaak in een kokerblik kijken, en dat doorbreken is de sleutel tot heling.
Verzuren: Wat er vaak gebeurt met mensen die niet uit hun verdriet kunnen stappen, is dat ze verzuren. Zo noem ik dat. ten minste. Ze worden cynisch en schoppen tegen alles aan. Wijzen alles af. Dat mag natuurlijk, iedereen is daar vrij in. Maar ik voel mij voor die mensen dan niet meer verantwoordelijk en wat mij betreft hoeft niemand dat meer te doen. Dat voelde ik eigenlijk al heel lang, maar pas sinds kort voel ik mij ook vrij om die keuze te maken. Heb jij verzuurde mensen om je heen? En leggen die bij jou de druk neer voor hun geluk? Pas dan goed op jezelf en neem deze woorden ter harte:
“Niemand mag een ander verantwoordelijk maken voor zijn eigen geluk”.
En laat je niet vertellen dat je dan egoïstisch bent. Nee, ik ga ervan uit dat je eerst lange tijd hebt geprobeerd de pijn van je geliefde te verzachten. Maar daar is een grens in. Niemand is verantwoordelijk voor het geluk van de ander. Dat kan ik niet genoeg benadrukken, ook richting de leden van de genoemde Facebookgroep. JIJ, alleen jij, kan jouw leven weer glans geven. Weet je niet waar je kunt beginnen? Vraag hulp! Tallozen hebben al bewezen dat het weer kan, je ziet dat alleen even niet en dan kun je hulp vragen en aanvaarden. Als je jouw verantwoordelijkheid voor geluk in de handen legt van degene die jou iets heeft aangedaan, dan geef je die ander, degene die jouw onrecht heeft aangedaan, de eeuwige macht over jezelf. Wie wil dat nu?
Terug naar de topic! Kunnen wij nu beter luisteren naar de bozen, of naar de Verdrietigen.
Ik zie tegenwoordig naar mijn mening te vaak dat er geluisterd wordt naar de boze mensen. Hoe harder je schreeuwt, hoe meer je relt, hoe meer je aandacht krijgt in de media. Hierdoor loont boosheid en verhard dus ook de maatschappij. Er zijn meer oorzaken van de verharding, maar ik geloof wel dat dit er één van is.
Wat mij betreft gaan we veel en veel eerder luisteren naar de verdrietigen. Laat maar horen dat verdriet, luister maar, laat het stromen. Ook op verjaardagen, who cares. Lekker janken kan ontladen en samen troosten kan een band scheppen. Uiteindelijk gaan de troosters ook beloond worden met feelgood hormonen, dus Get High On Your Own Supply zoals Wim Hof dat altijd zo mooi zegt.
Verdrietige mensen vertellen de misstanden in onze maatschappij nog veel puurder. Steun, toon begrip. Jank een potje mee. En zoek de verdrietigen wat meer op, die staan niet zo te schreeuwen op het Malieveld of waar dan ook. En zij hebben een verhaal dat gehoord mag worden. En als wij daarna luisteren, dan maken wij met zijn allen de wereld weer een beetje zachter. Wat mij betreft mag het Journaal wel wat meer verdrietige mensen aan het woord laten, in plaats van dat zij boze relschoppers laten zien. Die krijgen al genoeg aandacht. En daarmee zeg ik niet dat boze mensen genegeerd moeten worden. Zeker niet want dan worden de problemen nog groter. Maar de balans is een beetje zoek.
Tip van de Dalai Lama:
In “Het boek van Vreugde” vertelt hij hoe hij is omgegaan met het onrecht en leed dat hem is aangedaan. Zoals de meeste wel weten, heeft hij Tibet moeten ontvluchten en leeft hij al meer dan 60 jaar in Ballingschap in India. Hij legt uit dat het hem hielp niet alleen naar zijn eigen leed te kijken, maar ook naar het leed van alle anderen op deze wereld. En door met die bredere blik te kijken kreeg zijn eigen leed een ander perspectief. Hij voelde dat hij niet alleen was in het lijden, daardoor verzachtte de pijn van zijn eigen lijden. Wat ik helaas veel zie hier, is dat wij het leed elders op de wereld, of elders in de stad, niet willen horen met het excuus dat wij zelf genoeg aan ons hoofd hebben. Het is juist anderom: Hoe meer je kijkt naar het leed van anderen, hoe meer jouw eigen pijn zal verzachten. Tuurlijk kun je emoties voelen, maar dat is niet erg. Zoals eerder gezegd, lekker een potje janken daar is niets mis mee. Integendeel. Als je het niet gelooft moet je het zeker proberen.
